Observaties in de klas
Een veranderingsproces wordt vaak met teambijeenkomsten en klassenbezoeken écht op gang wordt gebracht. Het ‘belast’ worden met klassenbezoeken brengt echter soms een sfeer mee die er niet toe bijdraagt dat het presteren lukt. Het kan als controleren ervaren worden en de weerstand zal dan toenemen.
Een andere opzet kan zijn om te starten vanuit (collegiale) klassenconsultatie. Leren in een veilige omgeving waarin leerkrachten (elkaar) feedback geven en kunnen ontvangen. Klassenconsultatie wordt interveniëren: een middel om verder te komen in communicatie. Dit gebeurt aan de hand van een cyclus van activiteiten die uit zes onderdelen bestaat:
- voorbespreking (doel)
- observatie tijdens bezoek
- verwerking en analyse (rol van ‘spiegel’)
- nabespreking (feedback)
- evaluatie (opbrengsten)
- vervolg (dan voorbereiding)
Klassenconsultatie kan gezien worden in een Plan Do Check Act, oftewel de PDCA – cyclus. Belangrijk is dat de tijd die nodig is, genomen wordt om de verandering te bewerkstelligen.
Observaties kunnen zeer waardevol zijn in een coachtraject. Als helder is waarnaar gekeken wordt, de relatie goed is en de veiligheid geboden wordt.
Leerkrachtgedrag heeft invloed op prestaties van leerlingen. Daarnaast is er ook wenselijk leerkracht gedrag te creëren waarbij de leerlingen beter presteren. Je beïnvloedt als leerkracht je gedrag om je doel te bereiken. Het doel is om de prestaties van de leerlingen te verbeteren, dit kan tot stand worden gebracht door het gedrag van de leerkracht af te stemmen op de groep leerlingen in kwestie.
In de observaties die in het coachtraject van leerkrachtgedrag uitgevoerd worden, is het doel om met deze interventie invloed te laten uitoefenen op het interpersoonlijk leerkrachtgedrag. De leerkracht past zijn of haar gedrag aan en kan hierin de prestaties en welbevinden van de leerlingen bevorderen. De coach die de klassenconsultatie uitvoert zal zijn of haar gedrag dusdanig moeten aanpassen om bij de leerkracht het gedrag teweeg te brengen dat de groep leerlingen vraagt. Er wordt omgekeerd geïntervenieerd: het gedrag van persoon X wordt afgestemd op de positie die de ander inneemt in ‘De roos van Leary’.
Worden de leerkrachtvaardigheden en het leerkrachtgedrag versterkt door klassenconsultatie en observaties?
Uit onderzoek blijkt het voIgende: Classroom instructions that work. Research – based strategies for increasing student achievement Marzano wordt het volgende aangegeven. Onder leiding van Robert Marzano werd een meta-analyse uitgevoerd op onderwijsresearch van de laatste 35 jaar. Ruim duizend verschillende onderzoeken waar de resultaten met behulp van statistische methoden gemiddeld om tot algemene conclusies te komen: elf factoren op leerling -, leraar- en schoolniveau die van invloed zijn op schoolprestaties. In dit boek werd de factor ‘didactische aanpak’ in negen strategieën uitgewerkt. Zo lijkt de koppeling tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk gerealiseerd.
In een laatste boek van Marzano, De kunst en wetenschap van het lesgeven, worden tien vragen centraal gesteld. Met het stellen van deze tien vragen wordt er rekening gehouden met het kiezen van de juiste onderwijsstrategie, goed pedagogisch handelen en klassenmanagement. Ook het afstemmen van het onderwijsaanbod op specifieke leerlingen wordt nader bekeken. Het is een evidence-based denkkader voor goed en opbrengstgericht onderwijs. Deze vragen zullen de basis vormen van de observaties.